“Do bản chất của mình, phái cơ hội chủ nghĩa bao giờ cũng
tránh đặt vấn đề một cách rõ ràng và dứt khoát, bao giờ nó cũng tìm con đường
trung dung, nó quanh co uốn khúc như con rắn nước giữa hai quan điểm đối chọi
nhau, nó tìm cách thỏa thuận với cả quan điểm này và quan điểm kia, vì nó quy
những sự bất đồng ý kiến của mình lại thành những điều sửa đổi nhỏ nhặt, những
sự hoài nghi, những nguyện vọng thành tâm và vô hại”.
Sự xuất hiện
của chủ nghĩa cơ hội trong phong trào công nhân – theo Lenin – là khó tránh
khỏi. Điều đó, trước hết bắt nguồn từ ảnh hưởng của khuynh hướng tư tưởng tiểu
tư sản trong phong trào quần chúng công nhân. Giai cấp công nhân sống “sát
nách” với giai cấp tiểu tư sản, nên dễ bị tác động gây ra sự phân hoá và một bộ
phận trong số đó nhập vào giai cấp vô sản. Họ mang theo vào phong trào vô sản
mọi thứ quan niệm “mê tín, thiển cận, hẹp hòi, lệch lạc có tính chất tiểu tư
sản”. Do đó, “nếu phong trào quần chúng của công nhân có sinh ra một cánh tiểu
tư sản và cơ hội chủ nghĩa trong phong trào thì đấy không phải là điều ngẫu
nhiên, mà là một hiện tượng tất nhiên”.
Thêm nữa, sự
phân hoá trong nội bộ giai cấp công nhân, tình trạng “tư sản hoá giai cấp công
nhân”, sự xuất hiện “tầng lớp công nhân quý tộc” cũng là nguồn gốc của chủ
nghĩa cơ hội. Chủ nghĩa cơ hội trong phong trào công nhân ở các nước tư bản
tiên tiến thường bắt nguồn từ nguyên nhân này. Sự phân hoá đó, như Lenin phân
tích, do giai cấp tư sản sử dụng một phần nhỏ trong số siêu lợi nhuận thu được
để mua chuộc một số người thuộc tầng lớp trên của giai cấp vô sản, đảm bảo cho
những người này trong thời bình có được một cuộc sống khá giả và từ đó khống
chế những thủ lĩnh của tầng lớp đó phục vụ cho chúng. Về điều này, ngay từ thời
Marx và Engels, các ông cũng đã nói đến tình trạng “một giai cấp vô sản tư sản
hoá”, một “tầng lớp quý tộc trong giai cấp công nhân”, hay một “thiểu số công
nhân có đặc quyền”; đồng thời, các ông lên tiếng chỉ trích hiện tượng “các thủ
lĩnh công nhân đã bán mình”, “các tổ chức công nhân bỉ ổi đã cam chịu sự lãnh
đạo của những con người mà giai cấp tư sản đã mua chuộc được”…
Ngoài ra,
V.I.Lenin còn chỉ ra những nguyên nhân khác dẫn đến sự xuất hiện của chủ nghĩa
cơ hội như: một bộ phận trong giai cấp công nhân đã hiểu chủ nghĩa Marx một
cách không có hệ thống, chưa thấm nhuần thế giới quan marxit, chưa đoạn tuyệt
một cách dứt khoát với tất cả thế giới quan tư sản nói chung và thế giới quan
dân chủ – tư sản nói riêng. Và do vậy, họ luôn “nhảy từ một cực đoan bất lực
này sang một cực đoan bất lực khác”.
Về thời điểm
lịch sử, chủ nghĩa cơ hội thường phát triển mạnh nhất trong thời kỳ tương đối
“bình yên”, khi không có những cuộc khủng hoảng cách mạng, khi cơ chế dân chủ
tạo điều kiện cho tư sản hoạt động bình thường.
Và đó đang
là thời điểm hiện nay ở ta! Đòi hỏi phải có sự tỉnh táo, cảnh giác để thắt chặt
kỷ cương, tăng cường xây dựng Đảng, đặc biệt là trong công tác lý luận, công
tác tổ chức cán bộ và công tác tư tưởng./.
Nhận xét
Đăng nhận xét